w ostatnim czasie ujawniły się pewne problemy organów władzy publicznej w zakresie pojmowania i właściwego stosowania ustawy — Prawo wyborczo-referendalne. Jakkolwiek jest to dla mnie zaskakujące, biorąc pod uwagę nieprzesadne skomplikowanie tejże ustawy oraz wyjątkowo długą debatę parlamentarną, która poprzedzała jego uchwalenie, należy stwierdzić, iż dostosowanie prawa wyborczego do możliwości kognitywnych urzędników państwowych leży niewątpliwie w interesie publicznym.
Dlatego też składam Izbie niniejszy projekt ustawy — Ordynacja wyborcza, który zastępuje przepisy Prawa wyborczo-referendalnego odnoszące się do wyborów i przemianowuje je na Ordynację referendalną. Ustawa została napisana najprościej, jak się dało, z chronologicznym układem przepisów, wskazujących kto, kiedy i co ma w ramach procedury wyborczej robić. Mam nadzieję, że będzie to wystarczająca odpowiedź na ujawnione potrzeby. Ponadto wprowadza ona pewne usprawnienia do procedury wyborczej, umożliwiając skrócenie okresu zgłaszania kandydatur w wyjątkowych przypadkach (to szczególnie wybory powtarzane lub przyspieszone), przewidując wprost możliwość rezygnacji z kandydowania i wytaczając ścieżkę postępowania w sytuacji, gdyby wycofali się w ogóle wszyscy kandydaci oraz przekształcając referendum odwołujące premiera w coś na kształt konstruktywnego wotum nieufności.
USTAWA
z dnia …
Ordynacja wyborczaRozdział 1.Art. 1. Wybór i odwołanie Premiera Rządu Królewskiego, zwanego dalej „Premierem Rządu”, odbywają się według przepisów tej ustawy.
Przepisy ogólne
Art. 2. Gdy w tej ustawie mowa jest o „tygodniu”, należy przez to rozumieć tydzień kalendarzowy, a gdy mowa o „weekendzie”, należy przez to rozumieć następujące po sobie piątek, sobotę i niedzielę jednego tygodnia.
Art. 3. 1. Do przeprowadzania wyborów, referendów w sprawie odwołania Premiera Rządu oraz referendów ogólnopaństwowych Król powołuje Komisarza Wyborczego Królestwa, zwanego dalej „Komisarzem Wyborczym”.
2. Komisarz Wyborczy jest niezależny i wykonuje swoje kompetencje niezawiśle. Podczas trwania wyborów albo referendum może być odwołany tylko w szczególnych okolicznościach.
Art. 4. 1. Komisarz Wyborczy prowadzi serwis internetowy do przeprowadzania głosowań wyborczych i referendalnych.
2. Serwis ten powinien zapewniać uwierzytelnienie osób oddających głosy i weryfikować ich uprawnienie do oddania głosu, w miarę możliwości dopuszczać oddawanie głosów tylko w taki sposób, aby były one ważne oraz zapewniać bezwzględną tajność oddanych głosów.
Art. 5. 1. Komisarz Wyborczy zawiadamia uprawnionych do głosu o nadchodzących głosowaniach, przeprowadzanych na podstawie tej ustawy, najpóźniej na 24 godziny przed rozpoczęciem danego głosowania.
2. Zawiadomień dokonuje się e-mailowo na adres zawiadamianego ujawniony w Centralnym Rejestrze Mieszkańców oraz wiadomością prywatną za pośrednictwem państwowego forum dyskusyjnego.
Rozdział 2.Art. 6. 1. Prawo wybierania przysługuje obywatelowi dreamlandzkiemu, chyba że jest on prawomocnie pozbawiony praw publicznych albo nabył obywatelstwo już po zarządzeniu wyborów (wyborca).
Wybory
2. Prawo kandydowania przysługuje tym samym, którym przysługuje prawo wybierania, jednak wyłączając Komisarza Wyborczego, obywateli państw obcych i osoby, wobec których prawomocnie orzeczono zakaz zajmowania stanowiska Premiera Rządu.
Art. 7. 1. Wybory zarządza się w trzecim ostatnim pełnym tygodniu, przypadającym w kadencji Premiera Rządu. W szczególnych okolicznościach można je zarządzić w tygodniu bezpośrednio poprzednim albo następnym.
2. Wybory zarządza się niezwłocznie po:1) złożeniu rezygnacji przez Premiera Rządu na ręce Króla;3. Wybory zarządza Król.
2) opróżnieniu urzędu Premiera Rządu z innej przyczyny niż upływ kadencji albo rezygnacja;
3) ogłoszeniu wyników wyborów, w których żaden kandydat nie został wybrany bądź które pozostały nierozstrzygnięte w drugiej turze;
4) anulowaniu wyborów;
5) stwierdzeniu nieważności wyborów.
Art. 8. 1. Wraz z zarządzeniem wyborów otwiera się lista kandydatów.
2. Dysponujący prawem kandydowania może zgłosić się do wpisu na listę kandydatów aż do upływu tygodnia następującego po tygodniu zarządzenia wyborów. Jednak z ważnej przyczyny można przy zarządzaniu wyborów zarządzić skrócenie tego terminu do upływu tygodnia zarządzenia wyborów, o ile wyniesie on przynajmniej trzy dni.
3. Termin do zgłaszania się do wpisu na listę ulega wydłużeniu o trzy dni, gdyby z jego upływem na liście było mniej niż dwóch kandydatów. Jednak w przypadku z ust. 2 zd. 2 termin ten ulega wydłużeniu na tej zasadzie tylko gdyby z jego upływem lista była pusta.
4. Gdyby termin do zgłaszania się do wpisu na listę upłynął, a lista była pusta, pojedynczego kandydata zgłasza do wpisu na listę Król.
5. Lista kandydatów zamyka się wraz z upływem terminu do zgłaszania się do wpisu na listę, a w przypadku z ust. 4 wraz ze wpisaniem kandydata zgłoszonego przez Króla.
6. Kandydat ulega skreśleniu z listy kandydatów, jeśli zrezygnował z kandydowania albo utracił prawo kandydowania.
7. Listę kandydatów prowadzi Komisarz Wyborczy.
Art. 9. 1. Głosowanie wyborcze odbywa się w pierwszy weekend po zamknięciu się niepustej listy kandydatów albo po wyznaczeniu kandydata.
2. Wyborca oddaje pojedynczy głos: za oznaczonym kandydatem, przeciw wszystkim kandydatom albo obojętny. Głos oddany niezgodnie z przepisami ustawy jest nieważny.
Art. 10. 1. Wyniki głosowania obejmują w szczególności liczbę wyborców, liczbę oddanych głosów i liczby głosów oddanych w poszczególnych wariantach oraz głosów nieważnych.
2. Wynik wyborów ustala się następująco: jeśli najwięcej głosów oddano przeciw wszystkim kandydatom, żaden kandydat nie został wybrany; jeśli najwięcej głosów oddano za jednym z kandydatów, został on wybrany; w innym przypadku wybory są nierozstrzygnięte. Głosy obojętne pomija się.
3. Wyniki głosowania i wyborów ustala i obwieszcza Komisarz Wyborczy niezwłocznie po zakończeniu głosowania wyborczego.
Art. 11. 1. Jeśli wybory pozostały nierozstrzygnięte, przeprowadza się drugą turę wyborów.
2. W drugiej turze wyborów pozostają tylko ci kandydaci, którzy w pierwszej turze otrzymali na równi najwięcej głosów.
3. Druga tura wyborów polega na powtórnym głosowaniu wyborczym, które odbywa się w pierwszy weekend po ogłoszeniu wyników wyborów w pierwszej turze.
4. Nie można oddawać głosów obojętnych w drugiej turze wyborów.
5. Do drugiej tury wyborów stosuje się odpowiednio przepisy art. 8.
Art. 12. 1. Gdyby kandydat został skreślony z listy kandydatów już po rozpoczęciu głosowania wyborczego albo powtórnego głosowania wyborczego, głosy oddane za nim uważa się za głosy przeciw wszystkim kandydatom.
2. Gdyby wszyscy kandydaci zostali skreśleni z listy kandydatów już po jej zamknięciu, Król zarządza anulowanie wyborów.
Art. 13. 1. Badaniu podlega tylko ważność wyborów rozstrzygniętych przez wybór jednego z kandydatów. Nieważność wyborów stwierdza się tylko, jeżeli stwierdzone nieprawidłowości w zarządzeniu lub przeprowadzeniu wyborów tudzież ustaleniu wyników głosowania i wyborów mogły mieć wpływ na wynik wyborów.
2. W terminie dwóch dni po ogłoszeniu wyników wyborów, o których mowa w ust. 1, wyborcy przysługuje protest wyborczy do Sądu Królestwa. Uczestnikami postępowania sądowego są protestujący, Król i Komisarz Wyborczy.
3. W przypadku braku protestów, po upływie terminu do ich składania ważność wyborów bada i stwierdza Król.
Art. 14. Urzędowanie nowo wybranego Premiera Rządu rozpoczyna się dzień po dniu stwierdzenia ważności wyborów.
Rozdział 3.Art. 15. 1. Wniosek o zarządzenie referendum w sprawie odwołania Premiera Rządu może złożyć pięciu obywateli dreamlandzkich, niebędących prawomocnie pozbawionymi praw publicznych.
Odwołanie premiera
2. Wniosek taki podczas trwania jednej kadencji Premiera Rządu może być złożony tylko raz.
3. Wniosek ten wskazuje imiennie kandydata na stanowisko Premiera Rządu. Kandydat wyraża zgodę na kandydowanie w terminie trzech dni od dnia złożenia wniosku.
4. Jeśli wniosek złożono prawidłowo, a wskazany w nim kandydat wyraził zgodę na kandydowanie, Król zarządza referendum.
5. Gdyby wskazany we wniosku kandydat w późniejszym czasie zrezygnował z kandydowania albo utracił prawo kandydowania, Król zarządza anulowanie referendum.
Art. 16. Prawo głosu przysługuje obywatelowi dreamlandzkiemu, chyba że jest on prawomocnie pozbawiony praw publicznych albo nabył obywatelstwo już po zarządzeniu referendum.
Art. 17. 1. Głosowanie referendalne odbywa się w pierwszy weekend po zarządzeniu referendum.
2. Uprawniony do głosu oddaje pojedynczy głos: za odwołaniem Premiera Rządu, przeciw odwołaniu Premiera Rządu albo obojętny. Głos oddany niezgodnie z przepisami ustawy jest nieważny.
Art. 18. 1. Przepisy art. 8 ust. 1 i 3 stosuje się odpowiednio.
2. Wynik referendum ustala się następująco: jeśli głosów za odwołaniem Premiera Rządu oddano więcej niż przeciw niemu, Premier Rządu zostaje odwołany; w przeciwnym wypadku pozostaje na stanowisku.
Art. 19. 1. Przepisy art. 11 stosuje się odpowiednio.
2. Wynik referendum wywiera skutki od dnia po dniu stwierdzenia ważności referendum.
Rozdział 4.Art. 20. W ustawie z dnia 24 lipca 2018 r. — Prawo wyborczo-referendalne wprowadza się następujące zmiany:
Przepisy końcowe1) tytułowi ustawy nadaje się brzmienie: „ustawa z dnia 24 lipca 2018 r. — Ordynacja referendalna”;
2) art. 1 nadaje się brzmienie:
„Art. 1. 1. Ustawa określa prawa referendalne obywateli dreamlandzkich, zasady i tryb zarządzania, przeprowadzania, ustalania wyników i stwierdzania ważności referendów ogólnopaństwowych i krajowych oraz właściwość organów władzy publicznej w sprawach określonych ustawą.
2. Ustawa nie ma zastosowania do referendum w sprawie odwołania Premiera Rządu, które odbywa się według przepisów Ordynacji wyborczej.”;
3) w art. 2 skreśla się ust. 1 i ust. 3 pkt 1;
4) użyte w art. 3, 5 i 7, w różnych przypadkach, wyrażenie „wybory i referenda”, zastępuje się każdorazowo wyrażeniem „referenda” w odpowiednim przypadku;
5) art. 4 nadaje się brzmienie:
„Art. 4. Referenda przeprowadza Komisarz Wyborczy Królestwa, powołany na podstawie Ordynacji wyborczej.”;
6) art. 6 nadaje się brzmienie:
„Art. 6. Głosowania referendalne przeprowadza się w serwisie wyborczym, prowadzonym na podstawie Ordynacji wyborczej.”;
7) dział II skreśla się;
8) art. 22 skreśla się;
9) w art. 25 po słowach „w ciągu sześciu miesięcy” skreśla się pozostałą część przepisu, z wyłączeniem końcowej kropki;
10) użyte w art. 29 ust. 1 i 3, w różnych przypadkach, wyrażenie „„organ wyborczy””, zastępuje się każdorazowo wyrażeniem „Komisarz Wyborczy Królestwa” w odpowiednim przypadku.
Art. 21. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 dni od dnia ogłoszenia.
USTAWA
z dnia 24 lipca 2018 r.
Ordynacja referendalna
My, Alfred, król Dreamlandu i Scholandii, pan ziemi morlandzkiej, surmalajskiej i weblandzkiej,
senior Furlandii i Luindoru, zwierzchnik Skytji, etc.,
ogłaszamy, że Nasz Parlament uchwalił, a My zatwierdziliśmy, co następuje:
Dział I
Przepisy ogólne
Rozdział 1
Zakres stosowania ustawy, definicje i skróty
Art. 1. 1. Ustawa określa prawa referendalne obywateli dreamlandzkich, zasady i tryb zarządzania, przeprowadzania, ustalania wyników i stwierdzania ważności referendów ogólnopaństwowych i krajowych oraz właściwość organów władzy publicznej w sprawach określonych ustawą.
2. Ustawa nie ma zastosowania do referendum w sprawie odwołania Premiera Rządu, które odbywa się według przepisów Ordynacji wyborczej.
Art. 2. 1. (skreślony).
2. Określenie „uprawniony” oznacza tego, któremu w danym referendum przysługuje prawo głosu.
3. Skrótowe określenia, użyte w niniejszej ustawie, oznaczają odpowiednio:1) (skreślony);Rozdział 2
2) „tydzień” — tydzień kalendarzowy;
3) „weekend” — następujące kolejno po sobie dni tego samego tygodnia: piątek, sobotę i niedzielę.
Organy właściwe w sprawach wyborczych i referendalnych
Art. 3. 1. Król zarządza referenda ogólnopaństwowe. Nadto bada i stwierdza ważność referendów ogólnopaństwowych.
2. W stosunku do referendów krajowych te same funkcje pełni właściwy organ rządu krajowego. Jego właściwość określa prawo krajowe.
Art. 4. Referenda przeprowadza Komisarz Wyborczy Królestwa, powołany na podstawie Ordynacji wyborczej.
Art. 5. Sąd Królestwa bada i stwierdza ważność oprotestowanych referendów.
Rozdział 3
Głosowania
Art. 6. Głosowania referendalne przeprowadza się w serwisie wyborczym, prowadzonym na podstawie Ordynacji wyborczej.
Art. 7. 1. Organ wyborczy zawiadamia uprawnionych do głosu o nadchodzących głosowaniach w wyborach i referendach, najpóźniej na 24 godziny przed rozpoczęciem danego głosowania.
2. Zawiadomień dokonuje się e-mailowo na adres zawiadamianego ujawniony w Centralnym Rejestrze Mieszkańców oraz wiadomością prywatną za pośrednictwem państwowego forum dyskusyjnego.
Dział II
(skreślony)
Dział III
Referenda
Rozdział 1
Prawa referendalne
Art. 19. Obywatelowi dreamlandzkiemu, dysponującemu prawami publicznymi, przysługuje prawo głosu w referendum ogólnopaństwowym, o ile nabył obywatelstwo przed jego zarządzeniem, oraz prawo inicjatywy w zakresie referendum ogólnopaństwowego.
Art. 20. Obywatelowi dreamlandzkiemu, dysponującemu prawami publicznymi, zamieszkałemu na terytorium określonego kraju federacji, przysługuje prawo głosu w referendum krajowym, odbywającym się w tym kraju, o ile nabył obywatelstwo przed jego zarządzeniem, oraz prawo inicjatywy w zakresie takiego referendum.
Rozdział 2
Przedmiot referendum
Art. 21. 1. Referendum ogólnopaństwowe może dotyczyć spraw o szczególnym znaczeniu dla państwa, z wyłączeniem amnestii, budżetu, podatków i kadr rządu federalnego (referendum ogólnopaństwowe zwykłe). Nie może ono naruszać niezależności Sądu Królestwa ani niezawisłości sędziów.
2. Król zarządza referendum ogólnopaństwowe zwykłe samodzielnie albo na wniosek Parlamentu Królewskiego lub pięciu obywateli dysponujących prawem inicjatywy.
Art. 22. (skreślony).
Art. 23. 1. Referendum krajowe może dotyczyć spraw o szczególnym znaczeniu dla kraju federacji, z wyłączeniem budżetu i podatków.
2. Właściwy organ rządu krajowego zarządza referendum krajowe na wniosek Króla albo trzech obywateli dysponujących prawem inicjatywy, a jeśli prawo krajowe tak stanowi, także samodzielnie albo na wniosek innego organu rządu krajowego.
Art. 24. Żadne referendum nie może zmierzać do naruszenia niepodległości państwa lub nienaruszalności jego granic, porządku konstytucyjnego państwa lub poszczególnego kraju ani przepisów ustawy lub dekretu.
Art. 25. Referendum w tym samym przedmiocie nie może odbywać się dwukrotnie w ciągu sześciu miesięcy.
Rozdział 3
Ogólna procedura referendalna
Art. 26. 1. Wniosek o zarządzenie referendum wnosi się do organu właściwego do jego zarządzenia.
2. Obywatel dysponujący prawem inicjatywy może złożyć projekt wniosku o zarządzenie referendum w sekcji państwowego forum dyskusyjnego, przeznaczonej pod urzędowanie organu właściwego. W ciągu następnych 7 dni inni obywatele mogą przyłączyć się do wniosku, który uznaje się za wniesiony w brzmieniu zgodnym z projektem w chwili przyłączenia się wystarczającej liczby obywateli dla jego wniesienia.
3. Wniosek określa przedmiot referendum oraz treść pytań referendalnych i opcji głosowania dla każdego z pytań. Treść pytań ani opcji głosowania nie może zmierzać do narzucenia ani zasugerowania określonego rozstrzygnięcia.
Art. 27. 1. Właściwy organ zarządza referendum niezwłocznie po wniesieniu odpowiedniego wniosku.
2. Może się uprzednio zwrócić do Sądu Królestwa o orzeczenie w sprawie dopuszczalności przedmiotu referendum lub treści pytań referendalnych i opcji głosowania.
3. Głosowanie wyznacza się na weekend jednego z dwóch najbliższych tygodni.
4. Akt zarządzenia referendum określa zgodnie z wnioskiem przedmiot referendum oraz treść poszczególnych pytań referendalnych i opcji głosowania, z dodaniem opcji głosu obojętnego, a także zawiera datę głosowania.
Art. 28. 1. Uprawniony oddaje w głosowaniu pojedynczy głos, wybierając jedną opcję głosowania dla każdego pytania referendalnego.
2. Głos oddany niezgodnie z przepisami ustawy jest nieważny.
Art. 29. 1. Niezwłoczenie po zakończeniu głosowania, organ wyborczy zlicza głosy, a następnie ustala i obwieszcza wyniki głosowania.
2. Obwieszczenie zawiera:1) liczbę uprawnionych;Art. 30. 1. Ważność referendum bada się i stwierdza w terminie 14 dni od dnia obwieszczenia wyników głosowania.
2) liczbę uprawnionych, którzy wykonali prawo głosu;
3) liczbę głosów oddanych w poszczególnych opcjach i dla poszczególnych pytań referendalnych;
4) liczbę głosów nieważnych;
5) pouczenie o prawie wniesienia protestu referendalnego i treści odpowiednich przepisów ustawy.
2. Nieważność wyborów stwierdza się tylko, jeśli stwierdzone uchybienia w ich zarządzeniu, przeprowadzeniu lub ustalaniu wyników głosowań mogły mieć wpływ na ich wynik.
3. W terminie dwóch dni od dnia obwieszczenia wyników głosowania, uprawnionemu przysługuje protest referendalny przeciwko ważności referendum do Sądu Królestwa. Protest skierowany jest przeciwko organowi zarządzającemu referendum i organowi wyborczemu łącznie.
Dział IV
Przepisy wprowadzające
Art. 31. W ustawie federalnej z dnia 28 października 2016 r. — Kodeks karny wprowadza się następujące zmiany:1) po art. 22 dodaje się art. 22a w brzmieniu:„Art. 22a. 1. Kto fałszuje wynik wyborów albo referendum, podlega karze banicji na czas nie krótszy od 1 miesiąca.
2. Kto przekupuje dysponującego prawem głosu albo w inny sposób, niezgodnie z prawem, wpływa na wynik wyborów albo referendum, podlega karze ograniczenia wolności na czas nie krótszy od 1 miesiąca.
3. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 albo 2 popełnia go w związku ze sprawowaniem władzy publicznej, podlega karze banicji na czas nie krótszy od 3 miesięcy.”;2) w rozdziale X dodaje się art. 47a w brzmieniu:„Art. 47a. Kto narusza tajność głosów oddanych w wyborach albo referendum, podlega karze banicji albo karze ograniczenia wolności.”.Art. 32. Tracą moc dekret królewski z dnia 4 kwietnia 2016 r. — Ordynacja wyborcza oraz ustawa federalna z dnia 19 stycznia 2018 r. o referendach.
Art. 33. Do wyborów i referendów zarządzonych przed wejściem w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.
Art. 34. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.